Ζοφρουά ή Ζοφρουά Σεν Ιλέρ, Ετιέν

(GeoffroyEtienne Geoffroy Saint Hilaire, 1772 – 1844). Γάλλος φυσιοδίφης και στοχαστής. Έγινε γνωστός για τις θεωρίες του σχετικά με την ενιαία οργανική σύνθεση των όντων. Κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο (1798-99) ήταν μέλος επιστημονικής αποστολής και το 1808 εστάλη στη Λισαβόνα για να μεταφέρει στο Παρίσι τις επιστημονικές συλλογές που βρίσκονταν στο μουσείο της πορτογαλικής πρωτεύουσας. Έγινε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών το 1807 και το 1809 ανέλαβε την έδρα της ζωολογίας στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Ο Ζ. εργάστηκε μαζί με τον Κιβιέ, με τον οποίο κατάρτισε μία νέα ταξινόμηση των ασπόνδυλων, αλλά αργότερα οι ριζοσπαστικές θεωρίες του τον έφεραν αντιμέτωπο με τον τελευταίο. Βασιζόμενος στη συγκριτική ανατομική μελέτη, ο Ζ. υποστήριξε ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από μια ενιαία οργανική σύνθεση και ότι οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ τους οφείλονται μόνο στην ατροφία ή στην υπερτροφική ανάπτυξη ορισμένων οργάνων, ανάλογα με το περιβάλλον και την εξέλιξη κάθε οργανισμού. Οπαδός της άποψης ότι κάθε οργανική λειτουργία καθορίζεται από το όργανο το οποίο την εκτελεί, χωρίς να προϋπάρχει ένας απώτερος λειτουργικός σκοπός, ο Ζ. υπήρξε πρόδρομος του Δαρβίνου και των σύγχρονων βιολογικών θεωριών της εξέλιξης και του μεταμορφισμού. Οι μελέτες του σχετικά με την ενιαία οργανική σύνθεση των ζώων τον ώθησαν να ασχοληθεί με την εμβρυολογία και την τερατογονία και να υποστηρίξει ότι οι τερατομορφίες προέρχονται από τη στασιμότητα ή την ανισότητα ανάπτυξης ορισμένων οργάνων. Οι θεωρίες του Ζ., εκτός από την επιστημονική πολεμική του Κιβιέ, δέχτηκαν και έντονη κριτική από το συντηρητικό κοινωνικό κατεστημένο, το οποίο διέκρινε σε αυτές μια αμφισβήτηση της τελεολογικής φύσης του κόσμου. Ο ίδιος ο Κιβιέ, άλλωστε, τον κατηγόρησε έμμεσα για αθεϊσμό, κατά τη δημόσια αντιπαράθεσή τους, το 1830. Το σημαντικότερο έργο του Ζ. είναι η Φιλοσοφία της Ανατομίας (2 τόμοι, 1818-22), ενώ άλλα έργα του είναι τα Μαθήματα φυσικής ιστορίας θηλαστικών (1829) και τα Βιογραφικά αποσπάσματα (1838).